‘Fries moet functie-eis worden’
Alternatieve taalnota tegen achteruitgang Fries
‘Fries moet functie-eis worden’
Leeuwarden - De taalnota van de provincie Fryslân kijkt niet ver genoeg in de toekomst. Wil het Fries als taal langer blijven bestaan, dan moet de vrijblijvendheid eraf. Dat betoogt T. Dykstra van de Feriening Frysk Underwiis. Hij presenteerde gisteren namens zes mensen uit Friese organisaties de alternatieve taalnota Oanfalsplan. Provinciale Staten nemen de nota serieus en gaan een expertmeeting opzetten.
Beheersing van het Fries moet tot een ‘functie- en benoemingseis worden gemaakt in belangrijke maatschappelijke domeinen’. Vooral dan wordt de taal weer een economische factor, vindt de werkgroep Oanfalsplan Frysk, onder wie mensen van de Ried fan de Fryske Beweging en ook Rein Salverda van de Fryske Akademy. Op die manier zullen ouders hun kinderen weer aanmoedigen voor Fries te kiezen op school. Nu laten ze het Fries gauw vallen, omdat je er in je latere loopbaan toch niet verder mee komt.
Dykstra vindt dat de provincie te kleine stapjes zet met de maatregelen die zijn geformuleerd in de taalnota 2008-2010. Volgens zijn groepje deskundigen zijn er verplichtingen nodig en moet er nú een eerste stap gezet worden. ,,Dogge wy dat net, dan giet de stadige delgong rêstich troch. Wy stelle dat de delgong gjin natuerlik proses is, mar in stjoerproses.”
Die boodschap bleek aan de Statenleden wel besteed. Zij willen doorpraten over de alternatieve taalnota en zijn van plan een bijeenkomst met deskundigen te houden. Gedeputeerde De Vries kon nog geen oordeel vellen over de nota, omdat ze die nog niet gelezen had. Met de taalnota van de provincie zullen Provinciale Staten binnenkort instemmen, bleek gisteren tijdens de commissievergadering. Er komt 405.000 euro beschikbaar voor de bevordering van het Fries.
Statenfracties van de FNP, ChristenUnie en het CDA lieten ook merken dat er gezocht moet worden naar extra geld voor drietalige scholen. Die zijn volgens gedeputeerde De Vries een groot succes en er zitten veel scholen op de reservebank klaar om ook les te geven in het Nederlands, Fries en Engels.
Geen bijval voor taalwacht
De meerderheid van Provinciale Staten ziet niets in een taalwacht. G. Benedictus (CDA) opperde dit gisteren. De taalwacht zou moeten bestaan uit mensen uit de maatschappij die organisaties en anderen erop wijzen dat ze ook Fries kunnen gebruiken.
Zijn proefballon oogstte weinig bijval. T. van Mourik (VVD) heeft slechte ervaringen met de taalpolitie. In de Canadese staat Québec krijg je een bekeuring als je een vuilnisbak gebruikt waarop ‘vuilnisbak’ in het Engels staat en niet in het Frans, wist hij te vertellen. Volgens A. Toering (FNP) is er al een ander soort taalpolitie actief. Namelijk scholen die kinderen verbieden binnen de schoolmuren Fries te praten. ,,Sa krije bêrn it idee dat it Hollânsk boppe it Frysk stiet.”
Bron: Friesch Dagblad (11-10-2007)
