‘Taalles voor peuters kan tegenwerken’
Psycholoog: voorzichtiger zijn
‘Taalles voor peuters kan tegenwerken’
Leeuwarden - Taallessen voor jonge kinderen kunnen hun ontwikkeling juist belemmeren. De overheid moet veel voorzichtiger zijn in het maken van plannen om taalachterstanden bij peuters en kleuters te bestrijden. Dat zei ontwikkelingspsycholoog Gerrit Breeuwsma gisteren tijdens het congres ‘Fierder mei Frysk’ in Leeuwarden.
Breeuwsma, universitair docent aan de Rijksuniversiteit Groningen, vindt dat de regering met het versnellen van het onderwijs ,,het paard achter de wagen spant”. Staatssecretaris Dijksma van Onderwijs kondigde woensdag aan 56 miljoen euro extra te willen investeren in het bestrijden van taalachterstanden bij jonge kinderen. Met extra aandacht in de kinderopvang wil ze het taalniveau van de peuters opschroeven.
De staatssecretaris zit daarmee volgens Breeuwsma niet op de goede weg. ,,Het lijkt alsof de overheid tegenwoordig het liefst al baarmoederlijke lessen wil geven”, zei hij. ,,Kinderen krijgen daardoor veel te snel te maken met een hiërarchisch niveau. Daar zijn ze nog helemaal niet aan toe.”
Hetzelfde betoogt ontwikkelingspsycholoog Ewald Vervaet in het boek Naar school. Psychologie van 3 tot 8 dat deze week verschijnt. Als kinderen te vroeg leren lezen en schrijven, kunnen ze dyslectisch, leesblind, worden. Volgens Vervaet kan het gemakkelijk averechts werken om te vroeg te beginnen met het aanleren van lees- en schrijfvaardigheden. Scholen, en ook ouders, zijn daar de laatste jaren steeds eerder mee begonnen, stelt de psycholoog.
Vervaet pleit ervoor om kinderen pas te laten kennismaken met lezen en schrijven als ze zesenhalf jaar oud zijn. Hersenonderzoek heeft ook volgens Breeuwsma aangetoond dat de aloude veronderstelling dat kinderen het beste rond hun zesde met leren kunnen beginnen, klopt. De breinontwikkeling van kinderen beleeft een piek tijdens de basisschoolperiode; tijdens de middelbare schooltijd wordt structuur aangebracht en worden accenten gelegd.
Als kinderen voor hun zesde levensjaar specifieke lessen krijgen, is de kans groot dat ze alleen hun geheugen daarvoor aanwenden, stelde hij. ,,Peuters en kleuters leren op een andere manier. Als ze al jong bepaalde dingen hebben moeten onthouden, bestaat de kans dat het daarna moeilijker is terug te keren tot de koninklijke weg.”
Kinderen leren lezen en schrijven volgens de psycholoog niet alleen door de ontwikkeling van specifieke taalvaardigheden. ,,Taalontwikkeling begint met de stemmen van de ouders. Spelenderwijs leren kinderen in korte tijd een enorme hoeveelheid aan woorden.”
Het spreken over ‘achterstanden’ wat peuters en kleuters betreft is volgens hem onzinnig. ,,Sommige kinderen lopen als ze tien maanden zijn, anderen pas als ze achttien maanden zijn. Stel nou dat bij wet bepaald werd dat een kind van twaalf maanden dat nog niet loopt, een achterstand heeft. Dan zouden heel wat huishoudens in Nederland in paniek raken.” Kinderen in andere landen die tot hun tweede jaar zijn ingebakerd, halen hun achterstand razendsnel in. Een goed voorbeeld van de flexibiliteit van jonge kinderen, vindt Breeuwsma.
Fries
Jonge kinderen kunnen taal volgens de psycholoog pas echt goed onder de knie krijgen door het thuis veel te horen in de moedertaal. Taal is bovendien het instrument bij uitstek om op latere leeftijd herinneringen aan de kindertijd op te roepen. ,,Dementerende ouderen luisteren het liefst naar liedjes in hun moedertaal. Wil je het Fries behouden, dan moet je geen leerstoelen oprichten, maar de taal spreken met jonge kinderen.”
Bron: Friesch Dagblad (08-06-2007)
