Beheersing Friese taal blijft stabiel
Lezen en schrijven gaat beter
Beheersing Friese taal blijft stabiel
Leeuwarden - De beheersing van de Friese taal is de afgelopen jaren gelijk gebleven of zelfs iets verbeterd. Wel neemt het gebruik van het Fries tussen ouders en kinderen nog altijd af. Dat blijkt uit een enquête van de provincie onder meer dan 17.000 Friezen.
In 1980 en 1994 werd ook al onderzoek gedaan naar het verstaan, spreken, lezen en schrijven van het Fries. In alle drie de onderzoeken kwam het percentage dat Fries verstaat uit op 94 procent. In het aandeel dat Fries spreekt (74 procent) is 1 procent verbetering opgetreden ten opzichte van 1980. Opmerkelijk is dat 75 procent zegt het Fries goed te kunnen lezen, terwijl dat dertien jaar geleden nog maar 64 procent was. Het deel van de bevolking dat Fries schrijft is met 26 procent spectaculair gestegen ten opzichte van de 17 procent van het vorige meetmoment.
Uit eerdere onderzoeken is gebleken dat de beheersing van het Fries voor 1980 sterk is afgenomen. Sindsdien lijkt de positie van de taal gestabiliseerd te zijn. Bij al deze resultaten tekent de provincie wel aan dat het gaat om de eigen inschatting van de ondervraagden. Het Fries is nog altijd voor het merendeel (54 procent) van de Friezen de moedertaal.
Toch wordt door Friese ouders even vaak Nederlands als Fries tegen de kinderen gesproken (48 procent). Een verschuiving ten opzichte van dertien jaar geleden, toen het Fries nog in 53 procent van die gevallen werd gebruikt, tegenover 39 procent Nederlands. Wanneer van een stel de een Fries spreekt en de ander Nederlands, wordt in drie op de vier stellen voor het Nederlands gekozen als onderlinge voertaal.
Bij alle onderzochte punten zijn grote verschillen te zien tussen de gemeenten. Wanneer op de punten verstaan, spreken, lezen en schrijven wordt vergeleken, scoort Littenseradiel het best. In alle categorieën zit deze gemeente bij de eerste vijf. Ook Dantumadeel, Ferwerderadiel en Tytsjerksteradiel doen het goed. Boarnsterhim en Dongeradeel volgen.
Weststellingwerf staat in alle lijsten onderaan. Ook Ooststellingwerf, Lemsterland, Leeuwarden, Harlingen en Sneek zijn onderaan te vinden.
Taalatlas
Om gemeenten te helpen bij het ontwikkelen van toegepast taalbeleid, is de Friese Taalatlas ontwikkeld. In deze atlas is per gemeente te zien hoe het met de beheersing van de taal is gesteld. Daarnaast laat de atlas meer aspecten in kaarten zien. Bijvoorbeeld hoeveel stellen een Friese huwelijkstoespraak hebben aangevraagd bij de gemeente (in de hele provincie 23 procent). De Taalatlas komt ook beschikbaar op de website van de provincie Fryslân.
De provincie benadrukt dat de enquête niet meer is dan een ‘quickscan’ en nog geen inzicht geeft in de mate waarin het Fries buiten het gezin wordt gebruikt. Dat zal de Fryske Akademy vanaf volgend jaar onderzoeken.
Bron: Friesch Dagblad (25-04-2007)
