Fryslân moet gaan rekenen op krimp bevolking
15 mrt 2006
Fryslân moet gaan rekenen op krimp bevolking
LEEUWARDEN – Fryslân krijgt de komende veertig jaar te kampen met een forse afname van de (beroeps)bevolking. In het beleid van de overheid wordt daar tot nu toe nog helemaal geen rekening mee gehouden. Woning- en kantoorbouw, de aanleg van wegen en bedrijfsterreinen: alles gaat uit van groei. Terwijl Fryslân de komende decennia hard zal moeten concurreren met andere regio’s om niet leeg te lopen.
Dat blijkt uit het rapport Structurele bevolkingsdaling, een urgente nieuwe invalshoek voor beleidsmakers. Het is geschreven in opdracht van de Raad voor Verkeer en Waterstaat en de VROM-raad onder leiding van demograaf W. Derks van de Universiteit van Maastricht.
Zuid-Limburg en het Gooi zijn de eerste regio’s in Nederland die te maken hebben met een afname van de bevolking. Maar Fryslân, Drenthe en Zeeland volgen op de voet. Derks voorspelde dat al in 2004; hij kreeg echter sneller z’n gelijk dan hij destijds verwachte. Begin dit jaar bleek dat in Fryslân de groei reeds is omgeslagen naar krimp. Sluiting van de meeste Friese asielzoekerscentra zorgde ervoor dat de voorspelde trend versneld zichtbaar wordt.
In de afgelopen jaren heeft immigratie van vluchtelingen het zicht op de feitelijke demografische ontwikkeling ‘vertroebeld’. Dat speelde in Fryslân extra sterk, omdat deze provincie relatief veel asielzoekers opving. Door het gewijzigde asielbeleid is het inwonertal van de provincie in 2005 voor het eerst afgenomen. In de geschiedenis gebeurde dat alleen in tijden van oorlog of pandemieën. Nu komt het doordat er te weinig kinderen geboren worden. Om het aantal Nederlanders op peil te houden zouden vrouwen gemiddeld 2,1 kinderen moeten krijgen. De vruchtbaarheid van de Nederlandse vrouw schommelt echter al dertig jaar rond de 1,7.
De daling van het inwonertal van de provincie zal verstrekkende gevolgen hebben voor onder meer de arbeidsmarkt. Tot 2046 zal de Friese beroepsbevolking met bijna een vijfde afnemen. In Drenthe, Oost-Groningen en de kop van Noord-Holland krimpt de beroepsbevolking nog sterker, met het gevolg dat er tussen de noordelijke gewesten een concurrentiestrijd om de werknemer ontbrandt.
De banen liggen over twintig jaar voor het opscheppen. Het grote aantal nieuwe arbeidsplaatsen dat in de jaren negentig werd gecreëerd, kon nog moeiteloos worden ingenomen door immigranten, huisvrouwen en schoolverlaters die in die periode de arbeidsmarkt betraden. Die toestroom van nieuwe krachten droogt echter op.
Geen files meer
Het Noorden kan werknemers in ieder geval lokken met lege wegen en lege huizen, voorspellen Derks c.s. Door de krimp van de bevolking zal het fileprobleem zich vanzelf oplossen, het snelst in leegloopgebieden als Fryslân. Een grote toename van het aantal automobilisten zit er immers niet meer in, de meeste auto’s worden nu al door één inzittende gebruikt.
De woningvoorraad kan eerst nog een beetje groeien door de gezinsverdunning (steeds minder bewoners per huis), maar daar komt een eind aan. Tot 2046 zal de hoeveelheid woningen landelijk nog met zo’n 15 procent kunnen toenemen, Fryslân heeft echter genoeg aan 8 procent huizen erbij en Drenthe moet zich snel gaan voorbereiden op leegstand: de woningbehoefte zal daar de komende veertig jaar zelfs met 9 procent afnemen.
Doordat de welvaart stijgt en de bevolking vergrijst, zal de toekomstige woningbehoefte vooral bestaan uit comfortabele appartementen. Voor zulke stapelbouw is lang niet zoveel bouwgrond nodig als waarmee rekening gehouden wordt in oude groeiscenario’s.
Bron: Friesch Dagblad (15-03-2006)
