Historisch verlies CDA in Fryslân
08 mrt 2006
Historisch verlies CDA in Fryslân
LEEUWARDEN – Het CDA heeft bij de verkiezingen voor de Friese gemeenteraden een historisch verlies geleden: de partij gaat van 151 naar 128 raadszetels. Ook de VVD verliest terrein in de Friese gemeenten en van D66 is in de provincie geen spoor meer over. De PvdA bezet 169 Friese raadszetels en is vooral in stedelijk Fryslân oppermachtig.
Overal in Nederland boekten de regeringspartijen CDA, VVD en D66 gisteren verlies ten opzichte van de vorige gemeenteraadsverkiezingen, maart 2002. Opmerkelijk in Fryslân is echter dat het CDA in de Friese gemeenten nu kleiner is dan ooit, terwijl de partij landelijk haar dieptepunt in de jaren negentig beleefde. Toen bleven de Friese CDA-afdelingen relatief buiten schot; zelfs ten tijde van de ‘Brinkman-crisis’ (1994) behaalde de partij in Fryslân nog 143 raadszetels (1998: 152, 2002: 151).
In bijna alle Friese gemeenten boekte het CDA verlies en de PvdA winst. In diverse gemeenten leidde dat tot een overname van de koppositie: in het Bildt, Franekeradeel, Harlingen, Lemsterland, Littenseradiel, Menaldumadeel, Skarsterlân en Smallingerland (van zeven naar elf zetels) groeide de PvdA het CDA boven het hoofd. De PvdA was al de grootste maar boekte nog eens grote winst in Heerenveen (van zeven naar twaalf zetels), Leeuwarden (van tien naar vijftien) en Sneek (van zeven naar acht zetels). Alleen op de eilanden Ameland en Terschelling moest de PvdA stemmen inleveren en groeide de CDA-aanhang; in Bolsward maakten zowel CDA als PvdA een sprong vooruit.
Lokale partijen deden het in Fryslân aanmerkelijk slechter dan bij voorgaande raadsverkiezingen. Opvallend is bijvoorbeeld het verlies van Bolswards Belang (van vier naar twee) en de lijsten Gemeentebelangen in Franekeradeel (vijf naar drie), Menaldumadeel (van vier naar twee), Smallingerland (van vier naar één) en Wymbritseradiel (van zes naar vier zetels). In Ooststellingwerf doet juist een nieuwe lokale partij daverend entree in de raad: Ooststellingwerfs Belang komt meteen met vier zetels in de raad.
De Fryske Nasjonale Party, die hoopte met deze verkiezingen eindelijk door te stoten in de Friese colleges van B en W, heeft haar eigen verwachtingen niet waargemaakt. Slechts hier en daar winst geboekt, waardoor de FNP met name aanspraak kan maken op wethoudersposten in Boarnsterhim, Dongeradeel, Menaldumadeel, Skarsterlân en Wûnseradiel. De FNP verloor echter zetels in Achtkarspelen, Kollumerland en Sneek.
De ChristenUnie ziet haar positie in de Friese gemeenteraden langzaam groeien. De partij boekte zetelwinst in Heerenveen, Leeuwarden, Nijefurd, Smallingerland en Wymbritseradiel. Twee restzetels uit 2002 moest de ChristenUnie door een klein stemmenverlies prijsgeven: in Achtkarspelen en Dantumadeel.
De VVD deed het bijna overal in Fryslân slechter dan in 2002. Alleen in Kollumerland en op de eilanden Ameland en Terschelling boekten de liberalen een zetel winst. In vijftien andere Friese gemeenten verloor de VVD een raadszetel, in Gaasterlân-Sleat zelfs twee.
Regeringspartij D66 heeft in Fryslân geen enkele basis meer: nul Friese raadszetels, waar dat er de afgelopen periode nog elf waren (verdeeld over negen gemeenten). Ook de basis van de Socialistische Partij blijft in Fryslân nog altijd sterk achter bij haar landelijke positie. De partij gaf zijn zetel in Heerenveen prijs, won er één in Leeuwarden en in Smallingerland, en komt in Sneek verrassend met drie zetels tegelijk de raad binnen.
Bron: Friesch Dagblad (08-03-2006)
