Krimp maakt gemeente niet armer
Financiën lijden niet onder dalende bevolkingsaantallen
Krimp maakt gemeente niet armer
Leeuwarden - Tegen de verwachting in zullen gemeenten in hun financiën geen gevolgen ondervinden van een krimpende bevolking. Dit blijkt uit onderzoek dat in opdracht van de FNP en de Onafhankelijke Senaatsfractie is gedaan.
In meer dan de helft van de Nederlandse gemeenten zal de bevolking de komende decennia dalen. In veel gemeenten is dit proces al gaande. De vrees is ontstaan dat dit tot gevolg heeft dat gemeenten in de financiële problemen komen.
Het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO), verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen, onderzocht of deze vrees gegrond is. Het COELO nam de financiën onder de loep van vijf gemeenten in de provincie Groningen die al geruime tijd een krimp vertonen, en vergeleek die met vijf gemeenten in Fryslân die nu (nog) groeien. Gisteren werd het onderzoeksrapport in het provinciehuis in Leeuwarden gepresenteerd.
Bevolkingskrimp blijkt geen invloed te hebben op de inkomsten van gemeenten. Krimpgemeenten, dat zijn gemeenten waar zowel het bevolkingsaantal als het aantal huishoudens daalt, krijgen per inwoner een hogere uitkering uit het gemeentefonds, en die uitkering stijgt meer dan die van groeigemeenten. De inkomsten uit de onroerendezaakbelasting dalen ook niet. Gemeenten stellen het tarief bij om tot de gewenste inkomsten te komen. Ondanks lagere baten uit grondexploitatie, zullen er ,,geen grote problemen te verwachten zijn” op het vlak van inkomsten.
Wat uitgaven betreft zal er ook niet veel veranderen, concludeert het COELO. De verwachting is dat de uitgaven per inwoner zullen stijgen. Een bibliotheek, een sportveld of een school zijn er nu eenmaal en moeten onderhouden worden, ongeacht het aantal gebruikers. Toch blijkt uit het vergelijkend onderzoek dat krimpgemeenten geen hogere uitgaven hebben dan groeigemeenten. Directeur/onderzoeker Maarten Allers in een toelichting: ,,Dat wil zeggen: er waren wel verschillen, maar die hadden te maken met de timing van grote projecten zoals de bouw van huizen of groot onderhoud aan schoolgebouwen. Die hogere uitgaven waren dus niet het gevolg van krimp.”
Ook de vrees dat krimpgemeenten zullen moeten interen op hun algemene reserve is ongegrond gebleken, blijkt uit het onderzoek. Allers: ,,De - ook voor mij verrassende - conclusie is dat krimp geen zichtbare invloed heeft op de gemeentelijke financiën. Een Krimpfonds, zoals minister Van der Laan voorstelt, lijkt niet nodig. Lang niet alle krimpgemeenten hebben namelijk een probleem. Gemeenten moeten nu ook niet alvast gaan bezuinigen om de gevolgen van krimp op te vangen. ‘De’ krimpgemeente bestaat niet; er moet altijd met maatwerk op gereageerd worden.”
Statenfractievoorzitter Douwe Bijlsma van de FNP is ook blij verrast. ,,Njonken de ekstra útjeften steane hegere ûntfangsten út it Gemeentefonds. Dat hat blykber in dempende wurking.” Bijlsma is zich ervan bewust dat dit onderzoek slechts gericht is op een deel van de gevolgen van krimp. ,,Dit giet allinnich oer de finansjele hûshâlding fan ’e gemeenten. Mar krimp hat ek gefolgen foar de leefberens op it plattelân. Je sjogge dat foaral de jongerein fuortlûkt nei de Rânestêd om te studearjen, en dêr dan hingjen bliuwt. Om dy trend te kearen moatte wy de opliedingsmooglikheden yn Fryslân op peil hâlde. In universiteit yn Fryslân soene wy goed brûke kinne.”
Bron: Friesch Dagblad (26-06-2009)
