‘Armoede onvoldoende erkend’
Gebrek wordt van generatie op generatie doorgegeven
‘Armoede onvoldoende erkend’
Leeuwarden - Politici hebben armoede onder de bevolking jarenlang op z’n beloop gelaten. Dat vindt D. Posthumus, voormalig directeur van het maatschappelijk werk in Fryslân. Diverse maatregelen hadden eerder genomen kunnen worden of intensiever kunnen worden ingezet. In Fryslân is landelijk gezien veel armoede. Een geschatte 18 procent van de Friezen leeft op het bestaansminimum.
Posthumus sprak zaterdag op het symposium ‘Armoede en het effect op kinderen’ in Leeuwarden. Bij Friese gemeenten pleitte hij jarenlang voor meer geld voor zogeheten video home training. Maatschappelijk werk plaatst daarbij een camera in een huishouden met problemen, en bespreekt de beelden later met de opvoeders. Zo leren de opvoeders bijvoorbeeld inzien dat zij hun frustratie over armoede afreageren op de kinderen. Een effectieve methode, vindt Posthumus, maar ook een dure. En het heeft vooral een preventieve werking: je voorkomt dat kinderen de frustraties van de ouders overnemen en later in de problemen komen. Maar breed ingevoerd is de methode nooit. ,,Omdat de resultaten van preventie moeilijk meetbaar zijn, werd er maar mondjesmaat geld voor uitgetrokken.”
Ook probeerde de oud-directeur schoolmaatschappelijk werk te introduceren in meer Friese gemeenten. In Drachten ging dat zeer moeizaam. Heerenveen overweegt de methode nog en Leeuwarden is er nooit aan begonnen. Wéér omdat het om een dure, preventieve maatregel gaat, denkt Posthumus. ,,Daar snap ik niks van. Je wilt er toch zo vroeg mogelijk bij zijn, nog voordat jongeren ontsporen?”
Passieve Politici
Ook andere sprekers hekelden politieke passiviteit. ,,Toen de bijstand werd ingevoerd, ging verantwoordelijk minister Klompé er van uit dat een huishouden ongeveer een derde van het inkomen aan woonkosten zou besteden. Van de uitkering moest dan ook nog een bloemetje op tafel kunnen”, zei T. Ansems lid van de Denktank Armoedebestrijding.
,,De praktijk is al lang anders. Vaste lasten slokken de helft en soms meer van een uitkering op, maar die standaard van 30 procent is nooit aangepast.” Om dat recht te trekken, zouden sociale uitkeringen volgens haar zeker 15 procent omhoog moeten.
Er is in Nederland nooit veel onderzoek gedaan naar de effecten van armoede op kinderen. Volgens Ansems en hoogleraar gezinspedagogiek H. Schulze komt dat omdat de Rijksoverheid pas laat in - in 1997 - erkende dat er in Nederland nog echte armoede bestond, en geld beschikbaar stelde voor onderzoek.
Volgens het Armoedebericht van het Centraal Bureau voor de Statistiek leven in Nederland een zo’n 674.000 huishoudens in armoede. Posthumus schat dat ongeveer 65.000 daarvan in Fryslân wonen. Zogeheten stille armoede is niet meegeteld. Hulpverleners noemen iemand arm, als die zichzelf niet kan voorzien van eten, kleding en een dak boven het hoofd. In toenemende mate wordt ook uitsluiting van voorzieningen tot armoede gerekend. Een gezin dat geen internet, sport of verenigingen kan betalen, kan op minder manieren meedraaien in de samenleving.
Geestelijke armoede
De ergste vorm van armoede is volgens de sprekers niet materieel gebrek, maar ‘geestelijke armoede’. Posthumus: ,,Veel ouders van rond de Tweede Wereldoorlog waren materieel gezien arm. Maar ze lieten zich er niet onder krijgen.” Een deel van de huidige armen laat veel meer slachtoffergedrag zien, stelt hij. Kinderen lopen het risico dat gedrag over te nemen, met alle apathie en onverantwoordelijkheid van dien, zei hoogleraar Schulze. ,,Amerikaanse onderzoeken laten zien wat daarvan effect is: armoede wordt van generatie op generatie doorgegeven.”
Bron: Friesch Dagblad (19-03-2007)
